معماری یک هنر خارقالعاده است که یکی از مهمترین دستاوردهای بشر نیز محسوب میگردد. انسان بوسیله معماری توانسته موارد بسیاری را ابراز کند، مواردی مانند عقاید شخصی، بومی، عقاید فرهنگی و بسیاری موارد دیگر. رفته رفته و با گذر زمان هر کدام از این نوع معماریها به یک سبک تبدیل گردید و جای خود را در دنیای بزرگ معماری باز نمود. در 100 سال اخیر فرمهای متعدد و البته نویی در معماری جهانی بوجود آمد که دید جهانیان را نسبت به معماری، فضاهای شهری و البته سبک زندگی تغییر داد.
همان طور که پیشتر نیز ذکر شد طی 100 سال گذشته سبکهای معماری متعددی به دنیا معرفی شد و رفته رفته اقبال اکثریت معماران جهان به این سمت رفت که معماری سنتی را با سبکهای مدرن تلفیق نموده و آثار فوق العاده زیبایی را به همگان معرفی کنند. معماری در طول سالیان سال به دلایل مختلف که طیف وسیعی هم دارند سبک و سیاق خود را عوض نموده و تغییرات گستردهای داشته است. بنابراین اگر از علاقمندان معماری باشید باید کم و بیش و بصورت اجمالی با سبکهای شاخص معماری جهانی آشنایی داشته باشید تا بتوانید راحتتر سبک مورد نظر خود را بشناسید و راجع به آن مطالعات بیشتری داشته باشید.
بسیاری از بزرگان معماری جهان، معماری کلاسیک را مادر همه سبکهای معماری جهان میدانند. در طراحیهای معماری کلاسیک معمولا ظاهری زیبا و باوقار در کنار شکوه و عظمت مشاهده میکنید که در کنار تناسبات زیبا سرآغازی برای طراحیهای متفاوت آینده و شکل گیری دیگر سبکها بوده است. اگر بخواهیم چند مورد از شاخصترین طراحیها در معماری کلاسیک را نام ببریم باید به ساختمانها و نقاط شاخص شهری در معماری روم و یونان باستان اشاره کنیم. با گذشت سالها از ساخت ساختمانهای طراحی شده توسط سبک معماری کلاسیک، هنوز هم این ساختمانها زیبایی خیره کنندهای دارند و اکثر این آثار را میتوان در پایتختهای کشورهای یونان و ایتالیا مشاهده نمود.
سالهای 850 پیش از میلاد مسیح تا 476 پس از میلاد مسیح
هر سبک معماری نشانههای متعددی دارد که با استفاده از این نشانهها می توان با دیدن یک ساختمان یا اثر، سبک معماری آن را تشخیص داد. ازنظر آگوست ،معماری هنر سازماندهی کردن فضا هاست که این هنر از طریق ساختمان بیان می شود. سبک معماری کلاسیک نشاندهنده تأثیرات اجتماعی و مذهبی یک ملت است که زیبایی و کمالات را به دنیا عرضه می کند. زمانی که در یونان انسان محوری اهمیت قابل ملاحظهای داشت سبک کلاسیک بنا شد و همه چیز بر اساس آن بازسازی و طراحی شد، به همین دلیل در معماری کلاسیک گل و گیاه کمتر دیده میشود. نشانههای سبک معماری کلاسیک به شرح زیر است:
در دنیای معماری صاحب نظران بسیاری وجود دارد که تعداد زیادی از این افراد صاحب نظر، علاقه خاصی به معماری روم شرقی دارند که به معماری بیزانتین یا معماری بیزانس نیز معروف است. بسیاری سبک معماری روم شرقی را به تعدد در گنبدها و جزئیات تجملی فراوان میشناسند.
یکی از هدفهای این سبک معماری این بوده است که مخاطب را با استفاده از گنبدهای فراوان و همین طور استفاده هوشمندانه از موزائیکهای براق، شگفت زده نماید. معمولا با استفاده از این سبک معماری قصرهای سلطنتی باشکوه با جزئیات تجملاتی و البته مسحور کننده ساخته میشد و در طراحی برای آن سقفها و ستونهای بلند و البته تعداد زیادی گنبد در نظر گرفته میشد تا فرد بیننده با دیدن این بناها مجاب شود که فرد قدرتمند، ثروتمند و مهمی در این بناها زندگی میکند.
علاوه بر قصرهای متعددی که با استفاده از این سبک ساخته شدهاند، کلیساها و مساجد بسیاری نیز طراحی شدهاند که نمونه آنها در آثار تاریخی و معماری استانبول قابل مشاهده است. در واقع می توان گفت که اغلب طراحی های معماری به سبک بیزانس، بناهای مذهبی کلیساها می باشند. در سال 313 میلادی، امپراطور روم در طی فرمان میلان خود را مسیحی معرفی نمود و سبب رسمیت بخشیدن به این دین شد. از این رو با این کار دیگر مسیحیان مورد آزار و اذیت قرار نمی گرفتند و قادر بودند تا بدون هیچ گونه تهدیدی و با آرامش به عبادت بپردازند.
تشخیص سبک معماری بیزانس یا روم شرقی آسانتر از بقیه سبکهاست. اگر بنایی دیدید که گنبدهای فراوانی دارد و به جزئیات بسیار توجه شده و تجملات فراوانی هم در جزئیاتش به کار رفته است، شک نکنید سبک معماری آن بنا، معماری روم شرقی است.
از سال 330 میلادی تا 1453 میلادی
در ادامه مطلب ” آشنایی با سبکهای معماری جهان ” قصد داریم یکی دیگر از سبکهای معروف معماری جهان را برای شما معرفی کنیم. یکی از سبکهای معماری شناخته شده و البته شاخص در معماری، سبک رومانسک است که به سبک معماری رومیوار نیز معروف است. آنچه این سبک از معماری را شاخص نموده و از بقیه سبکها متمایز میکند استفاده از ستونهای ضخیم در کنار بدنههای گرد و دایرهای شکل است.
سبک معماری رومیوار مربوط به قرون وسطاست که عموما بناهایی که با استفاده از این سبک معماری طراحی شدهاند، ساده، بسیار سنگین و همچنین بسیار هم بزرگ بودهاند. در این سبک، هر ساختمانی که ساخته میشد، دیوارهای ضخیم و سنگین داشت و کل بنا هم بسیار سنگین ساخته میشد. این در حالی بود که در این سبک بر خلاف دیوارهای قطور، تعداد پنجرهها بسیار کم بود و پنجرههایی هم که در نظر گرفته میشد بسیار کوچک بود. در تزئینات داخلی هم بیشتر از طرحهای زیگ زاگی و لوزی شکل استفاده میشد و عموما مورد دیگری نداشت.
هر جا بنایی را مشاهده نمودید که ستونهای ضخیم و قطوری داشت و بدنه سازه هم گرد و دایره ای شکل بود، بدانید که این بنا با سبک معماری رومی وار ساخته شده است. روش رومانسیک در انگلستان به صورت سنتیتری به نام معماری نورمان خوانده شد. معماری رومانسیک با کیفیت تودهای آن، دیوارهای ضخیمش، طاقهای گردش، پایهها محکم، تاقهای فنری برجهای بزرگ و دالانهای تزئین شدهاش شناخته شدهاست.هر ساختمانی شکل واضحی را نشان میدهد و به ندرت دارای نقشههای معمولی متقارن هستند بنابراین نمای کلّی آنها نسبت به ساختمانهای گوتیک که دنبالهرو آنها است سادهتر به نظر میرسد.
در بازه زمانی بین سالهای 900 تا 1200 میلادی ساختمانهایی با این سبک ساخته میشد.
یکی دیگر از سبکهای معماری که تغییر و تحول بزرگی در این دنیا ایجاد نمود، سبک معماری گوتیک بود. این سبک که پیشرفت بزرگی در دنیای معماری محسوب میگردد، دستاورد اروپاییان بود و به واسطه آن ساختمانهایی طراحی و ساخته گردید که با دیگر ساختمانها تفاوتهای بسیاری داشتند. ساختمانهای طراحی شده در سبک گوتیک عموما بلندتر و سبکتر بودند و طوری ساخته میشدند که بیشتر از دیگر ساختمانها خودنمایی مینمودند. از این سبک معماری بیشتر در ساخت کلیساها استفاده می شد و شاخصه آنها وجود طاقهای نوک تیز در بنا بود.
جذابیت این سبک معماری باعث گردید تا در حد فاصل اواسط قرن 18 تا 20 میلادی، این سبک دوباره و به مرور احیا گردد که همین موضوع باعث گردید، جهان مجددا شاهد ساخت ساختمانهایی با استفاده از این سبک معماری باشد.
هر زمان یک بنا یا یک ساختمان را مشاهده نمودید که دارای ستونهای فرعی باریک، منارههای مارپیچ و ستونهای اصلی قوسی شکل بود، دریابید که سبک معماری آن گوتیک بوده است. این که چرا گوتیک را یک سبک منحصر به فرد میدانیم، نیاز به توضیحات زیادی دارد، اما به طور خلاصه میتوان گفت سبک گوتیک از سایر روشهای ساخت وساز کلاسیک در اروپا و خاور نزدیک (شامل کشورهایی چون عراق، ایران، ترکیه و…) الهام گرفته شده و با ایجاد تغییراتی در آنها به یک سبک نو ختم شد.
در بازه زمانی بین سالهای 1200 تا 1600 میلادی ساختمانهایی با این سبک ساخته میشد.
گنبد یکی از مشخصه های کلیدی کلیسای معماری رنسانس است
که معمولا بر روی فضای مرکزی قرار گرفته است.یکی از جنبههای کلیدی رنسانس، احیای شیوه های کلاسیک است. معماران رنسانس ایتالیایی اساس طرحهای خود را در خرابههای ساختمان های باستانی گذاشتند، گرچه آنها برخی از تغییرات جدید را در شیوه هایی نظیر شیوه کرنتی با توجه به اهداف خود به وجود آوردهاند.. استفاده از قوس گرد و پیشانی نگاه داشته شده با ستون در نماها را معماران رنسانسی احیا کردند.در طول دوره رنسانس به خصوص در اوایل این دوره خط بامها در کشورهای مختلف متفاوت بوده است. در ایتالیا بام، شیب کمی داشته و از دوره کلاسیک الهام گرفته است. همچنین بام چهاربر که در انتها و دو طرف زاویه دار است بام رایج این دوره به شمار رفته و قرنیز در محل اتصال دیوار و سقف نیز یکی از عناصر اصلی طراحی بام رنسانس ایتالیاست.
بناهایی که بر اساس سبک معماری رنسانس ساخته شدهاند، عموما ستونهایی با همان شکل و شمایل معماری کلاسیک دارند، اما در بخش سنگ فرشها و گنبدها تغییراتی داشتهاند و در این زمینهها بهبود یافتهاند.
در بازه زمانی بین سالهای 1400 تا 1700 میلادی در اروپا ساختمانهایی با این سبک ساخته میشد.
در برههای از زمان در اروپا، سبکی از معماری پدید آمد که با دوران رواج یافتن کلاه گیسهای تجملی همزمان شد. این سبک از معماری بر جنبههای ظاهری و تزئینات بناها توجه بسیاری داشت. در معماری سبک باروک برای اولین بار چنین حجمی از المانهای تزئینی در بناها ارائه شد که با دقت و جزئیات فراوانی هم به اجرا در میآمد. سبک معماری باروک در انتهای قرن 19 میلادی به اوج خود رسید و بناهایی که در بر اساس این معماری ساخته میشدند به علت تزئینات فراوانی که داشتند، چشمها را به سمت خود خیره مینمودند.
سبک باروک شاخصههای فراوانی داشت که از جمله آنها میتوان به نقاشیهایی که بر روی سقف کشیده میشد، نورپردازیهای نمایشی و تزئینات متعدد و خیره کننده، اشاره نمود. در این سبک، از طراحیهای پرشور و نقشههای پیچیده استفاده میکنند تا حس جنبش و پویایی را در بیننده برانگیزند.
در بازه زمانی بین سالهای 1600 تا 1750 میلادی در جهان ساختمانهایی با این سبک ساخته میشد.
سبکمعماری نئو کلاسیک سبکی از معماری بود که در برههای از زمان با سبک معماری باروک هم دوره شد و توسط زرق و برق و در برخی از موارد توسط افراط موجود در این سبک معماری که بسیاری هم آن را میپسندیدند، کنار زده شد. این سبک معماری مانند سبک معماری رنسانس از سبک معماری یونان و روم پیروی مینمود و تنها تفاوتی که نسبت به معماری رنسانس داشت این بود که بعضی از عناصر معماری کلاسیک، تناسبات و قوانین آن را عینا حفظ مینمود. سبک نئوکلاسیک بر اصل سادگی و همچنین سطح هموار دیوارها تاکید داشته است. در واقع نئوکلاسیسم را می توان به عنوان جنبشی در نظر گرفت که به احیای سبک های متفاوتی همچون کلاسیک، معماری یونانی و معماری پالادیان پرداخت. در دنیای امروز معماری نئوکلاسیک در بیشتر بناهای معاصر به عنوان معماری کلاسیک جدید شناخته می شود. اولین سبک معماری غربی به زمان سلطنت ناصرالدین شاه بر می گردد چرا که در زمان سلطنت خود سفرهای بسیار زیادی به خارج از کشور داشت از این رو در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی معماری ایران تحت تاثیر معماری اروپا قرار گرفت.
ساختمانهایی شبیه یه ساختمانهای سبک کلاسیک، اما با ظاهری نوتر که سنگ فرشها، گنبدها و ستونهایش به طور سخت گیرانهای از معماری کلاسیک بهره جسته بودند.
در بازه زمانی بین سالهای 1600 تا 1750 میلادی در جهان ساختمانهایی به سبک نئوکلاسیک ساخته میگردید.
سبک معماری هنر نو سبکی بود که در سالهای آخر قرن 19 پدید آمد و در معماری جهان تا اوائل قرن بیستم بیشتر دوام نداشت. در این سبک معماری از اشکال گیاهان و طبیعت بهره میگرفت و در ظاهر بناها از ظاهر آنها بهره میبرد. یکی از ویژگیهای بارز سبک معماری هنر نو استفاده از انواع انحناها و همین طور خمیدگیها بود. این سبک معماری عمر طولانی در دنیای معماری نداشت و در مدت حیاتش بیشترین ساختمانها با استفاده از این سبک در شهر پاریس ساخته شد.
باوجود اینکه هنر نو با گسترش محدودهٔ جغرافیاییاش به گرایشهای محلی متفاوتی دست یافت، همچنان برخی ویژگیهای کلی در فرم را داراست. موتیفهای تزئینی را میتوان با فرمهای الهام گرفته از طبیعت و به ویژه فرمهای گیاهی، خطوط منحنی پویا، مواج و سیال، با شکلهای نامتقارن و ریتمی مُقطع، در معماری، نقاشی، مجسمهسازی و دیگر آثار سبک هنر نو یافت. به عنوان یک سبک هنری، هنر نو وابستگیهایی به هنر پیشارافائلی و نمادگرایانه دارد و از جنبش هنر و پیشه و نیز ژاپنیسم تأثیر گرفتهاست.
اگر چشمتان به ساختمانی افتاد که خطوط خمیده فراوانی داشت و در آن از تزئینات گیاهان استفاده شده بود، بیشک آن ساختمان با استفاده از سبک معماری هنر نو ساخته شده است.
بازه زمانی 1890 تا 1920 زمان حیات این سبک معماری بود.
هر چه شکوه، زرق و برق و عظمت در معماری قرن بیستم مشاهده میکنید، همه به دلیل بهره گیری از سبک معماریآرت دکو است. آرت دکو که به سبک معماری تزئینی نیز معروف است، با استفاده از اجزای گران قیمت و البته زیبا توانست به ساختمانها جذابیتی دوچندان ببخشد و ظاهر آنها را بسیار شیکتر از گذشته نماید. شاخصه این سبک معماری گران قیمت بودن آن بود که به همین دلیل پس از مدتی کمرنگ شد و استفاده از آن کاهش چشمگیری داشت. آرت دکو از اشیایی مختلف مثل آلومینیوم، ورشو، لاکر، چوبکاری، پوست کوسه و گورخر استفاده میکرد. در آرت دکو از فرمهای زیگزاگ، پلهای، دایره آفتاب (sunburst motif) و قوسهای بلند هم زیاد استفاده میکردند. این سبک خیلی غنی است و در نتیجه عکسالعمل به کمبودهای بعد از جنگ جهانی اول به وجود آمدهاست. بهخاطر تجملی بودنش از آن در فضاهای مدرن مثل سینما، برجهای بلند و کشتیهای مسافربری استفاده میکردند.
در سبک معماری آرت دکو از نقوش هندسی بسیار استفاده میگردید، در نماها از کروم استفاده میشد و رنگهای زنده کاربرد فراوانی در این سبک داشت.
این سبک معماری در سالهای 1915 تا 1930 بسیار مورد استفاده قرار گرفت و پس از آن کمرنگ شد.
سبک معماری مدرن یک سبک جذاب است که ماهیتی مینیمالیستی دارد که عموما استفاده از تزئینات ظاهری در آن کاربردی ندارد. این سبک معماری سبکی است که در آن طراحی و فرم، تابع عملکرد است و در آن به وفور از اشکال مستطیلی و مکعبی استفاده میگردد. عموما در سبک معماری مدرن از پنجرههای بزرگ نیز استفاده میگردد که در اکثر بناهای معماری مدرن دیده میشود. عوامل گوناگونی نظیر علم، تفکرات و اندیشه و انقلاب صنعتی در سبک معماری مدرن تغییراتی ایجاد نموده که هر کدام به نحوی در رشد آن تاثیرگذار بوده است.
هر جا ساختمان یا بنایی دیدید که در آن از اشکال مکعبی به وفور استفاده شده بود، ساختاری مستطیل شکل داشت و ظاهر آن ساده و بدون تزئین بود، بدون شک سبک معماری آن مدرن است.
بیشترین استفاده از این سبک معماری در طراحی ساختمانها از سالهای ابتدایی قرن بیستم تا حدود دهه 1980 میلادی گردیده است.
در ادامه مطلب “آشنایی با سبکهای معماری جهان” به سبک معماری هایتک یا تکنولوژی پیشرفته میرسیم. زمانی که سخن از این سبک معماری به میان میآید، بسیاری از بزرگان معماری مثال جالبی درباره این سبک میزنند. آنها معتقدند که معماری هایتک مانند این است که یک فرد لباسهای خود را به صورت پشت و رو بپوشد. حال ممکن است بپرسید چرا این تشبیه درباره این سبک معماری به کار برده میشود؟
دلیل این تشبیه این است که در معماری هایتک، همه ابزارها و تجهیزات پیشرفتهای که معمولا تا قبل از این سبک در داخل ساختمان و در پس زمینه استفاده میگردید، به بیرون و در بخش نما منتقل گردید. در درون سازه نیز فرمهای مختلف و انعطاف پذیری مورد استفاده قرار میگرفت.
یکی از مهمترین شاخصههای معماری هایتک، نورپردازی زیاد در بخش نما و در کنار آن استفاده از لولهها و دیگر تجهیزات پیشرفته در نمای ظاهری ساختمان میباشد. قطعات پیش ساخته صنعتی در معماری هایتک به شیوههای خلاقانهای در کنار هم قرار میگیرند. کافی است برای درک این مساله، به نحوه اتصال قطعات در بناهای مدرن، پستمدرن و هایتک توجه کنید. علاوه بر ساختار فلزی، استفاده از دیوارهای شیشهای هم باعث ایجاد جلوههای تکنولوژیک در بناها میشود.
این سبک معماری عموما در بازه سالهای 1960 تا 1985 میلادی در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگرفت.
سبک معماری پست مدرن سبکی در معماری است که حرف و حدیثهای فراوانی به دنبال خود دارد. این سبک معماری همه ابعاد و جنبههایی که سبک مدرن در آن غیر انعطاف پذیر و خشک بود را دگرگون نمود و همه این موارد به جنبههای بسیار انعطاف پذیر و البته زیباتر تغییر داد. بسیاری هم معتقدند این سبک معماری جنبههایی از شوخی و طنز را نیر به همراه دارد. در سبک معماری پست مدرن گاهی اوقات گریزی هم به سبک معماری کلاسیک زده میشود که البته همین موارد هم دستخوش تغییرات بسیاری شدهاند. این نوع معماری پیرایش و تزیین را باز به میان میآورد، و از رنگهای زرق و برقدار و آرایههای نامتجانس اغلب بهره میبرد. در این شیوه، به جای استفاده از مفاهیم فاضلانه، سعی در استفاده از جزئیات و نمادهای صرفاً زیبا، مقیاسهای متناقض، روابط هندسی دلبخواه، و طعنه و ابهام در فُرمها میشود.
در سبک معماری پست مدرن عموما اشکال عجیب و غریب در کنار رنگهای شفاف مورد استفاده قرار میگیرد که گاهی اوقات هم نشانههایی از سبک کلاسیک دارد. اگر بنایی با این مشخصات دیدید، مطمئن باشید که سبک معماری آن پست مدرن است.
این سبک معماری از دهه 1960 میلادی تاکنون در طراحیها مورد استفاده قرار میگیرد.
نئوفوتوریسم یا فیوچریسم از ریشه «فوتور» یا «فیوچر» (future) به معنی «آینده گرایی»، مکتبی ادبی و هنری است.
در اوایل قرن بیستم جنبشی هنری در ایتالیا شکل گرفت که به فوتوریسم معروف شد.
در مدت کوتاهی اکثر هنرمندان ایتالیایی به این جنبش نو ظهور پیوستند.
فوتوریسم ها معتقد بودند عصر حرکت و سرعت باید در تمامی عرصه ها نمود پیدا کند از این رو این تفکر به سرعت در هنر آن زمان نمود پیدا کرد.
این سبک معماری زمانی که در طراحی یک ساختمان یا بنا مورد استفاده قرار میگیرد، شما را به یاد فیلمهای تخیلی هالیوودی میاندازد. این سبک معماری زمانی که در کنار یک ذهن خلاق قرار بگیرد، متریالها را طوری کنار هم میچیند و از تکنولوژیها چنان استفادهای میکند که باعث جا به جایی همه مرزهای معماری میگردد. مخاطب زمانی که اولین بار این سبک معماری را میبیند، به دلیل قوسها و پیچهای متعدد و همین طور زاویههای عجیب، باورش برای او سخت است.
اگر ساختمانی را مشاهده نمودید که پیچ و قوسهای بسیار زیاد و غیر معمول داشت یا اشکال هندسی تکه تکه یا قطعه قطعه در آن به کار رفته بود، سبک معماری آینده گرایی نو در آن به کار رفته است.
سبک معماری آینده گرایی نو از دهه 1960 میلادی تا کنون در طراحیها مورد استفاده قرار میگیرد.
ممنون که تا به اینجای مطلب آشنایی با “سبکهای معماری جهان” همراهی نمودهاید. به سبک معماری ساختارشکن میرسیم که یکی از عجیب ترین سبکهای معماری است. اگر بخواهیم راحت بگوئیم، معمارانی که از این سبک طراحی استفاده میکنند ساختمانهایشان را طوری طراحی میکنند که گویا ساختمان در حال ذوب شدن است. در این سبک طراحی برای استفاده از طرحهای موج مانند یا استفاده از المانها و عناصر ساختار شکن هیچ محدودیتی وجود ندارد. از اجزای سبک معماری ساختار شکن میتوان به سطوح کج و دیوارهایی شیبدار اشاره نمود. البته اشکال عجیب و غریب این سازهها کاملا از قبل توسط معماران برنامه ریزی شده است. زمانی که برای اولین بار از یکی از این ساختمانها بازدید کنید، به آسانی هرج و مرج را احساس خواهید نمود.
هر زمان بنایی را دیدید که از متریالهایی ساخته شده بود که نور را بازتاب میدادند و اشکالی عجیب و غریب و سیال داشتند، میتوانید مطمئن باشید که این بنا با استفاده از سبک معماری ساختار شکنانه طراحی گردیده است.
این سبک معماری از دهه 1960 میلادی تا به کنون مورد استفاده قرار میگرفته است.